Vextir og ólögmæt gengistrygging

Hvernig á að reikna upp lán ef samningur um vexti eða annað endurgjald telst ógilt ? Svar við því er gefið í 18 gr. vaxtalaga sem er svohljóðandi:

"Ef samningur um vexti eða annað endurgjald fyrir lánveitingu eða umlíðun skuldar eða dráttarvexti telst ógildur og hafi endurgjald verið greitt ber kröfuhafa að endurgreiða skuldara þá fjárhæð sem hann hefur þannig ranglega af honum haft. Við ákvörðun endurgreiðslu skal miða við vexti skv. 4. gr., eftir því sem við getur átt."

Fyrri málsliður vekur ekki tilefni til vangaveltna, það á að endurgreiða ólögmætt endurgjald sem oftekið er. Síðari málsliður felur í sér mikilvæga reglu, sem kalla má meginreglu. Hún felur það í sér að þegar reikna á út hve mikið var ofgreitt beri að reikna lánið upp með vöxtum skv. 4. gr. vaxtalaga (lægstu vöxtum seðlabanka á óverðtr. útlán) og greiða skuldara mismuninn. Við túlkun lagaákvæðisins ber að horfa til þess að sagt er við ákvörðun endurgreiðslu, þ.e. þegar reikna á út inneign skuldara.

Orðalag lagaákvæðisins ráð fyrir að skuld hafi verið að fullu uppgerð, en sú er ekki staðan um fjölda lánasamninga sem voru til margra ára. Beita ber þessari meginreglu á slíka samninga og reikna þá upp eftirleiðis með vöxtum skv. 4. gr. vaxtalaga til framtíðar með sama hætti og uppgjör vegna mögulegrar ofgreiðslu frá fyrri tíð.

Möguleg inneign skuldara ber vexti skv. 8. gr. vaxtalaga allt þar til 30 dögum eftir að skuldari setur fram kröfu um endurgreiðslu. Eftir það ber krafa um endurgreiðslu dráttarvexti.